Bilgi, Cesaret, Cehalet, Esaret
Bilgi ve vizyon gidilecek yol için en önemli araçlardan.
Bilginiz ve vizyonunuz olmasının yanında bu yolu cesaret ile gitmeniz gerekir. Burada korkular devreye girer. Bireysel ve topluluk korkular, kişilerin çıkarları bu korku ve politik iklimi besler.
Bilgisi ve vizyonu olanların cesaretleri ve cesaretlerini kırmayacak ortamları olmaları gerekir.
Toplulukların kendi korkuları ile cesaretini kırmak öğrenilmiş çaresizlik olarak geçiyor. Maymun deneyimini hepimiz hatırlarız.
Deneyde, beş maymun ve tepesinde muz sarkıtılan bir kafes vardır. Maymunlardan birinin muza ulaşmaya çalışması sonucu, araştırmacı beş maymuna da tazyikli soğuk su sıkar. Bir süre sonra maymunlar, muzu almaya çalışmaya cesaret edemez.
Beş maymundan biri alınıp yerine daha önce su sıkılmamış, bir maymun konur. Maymunun muzu almaya çalışmasına karşın diğer maymunlar, yeni maymuna saldırırlar.
Sonrasında yeni maymun dışındaki maymunlardan biri de diğer bir maymun ile değiştirilir. Muza ulaşmaya çalışan, bir önce konan yeni maymun dahil diğer maymunlar tarafından dövülür.
Eski maymunlar yenileriyle tek tek değiştirilir. Hiç tazyikli su sıkışmamış kafeste, maymunlar muzu almaya çalışmadı.
İşte öğrenilmiş çaresizliğe verilen en güzel örneklerden biridir.
Bilgide de benzer bir durum vardır. Eğer bir toplulukta merak, öğrenme, sorgulama, eleştirel düşünce yoksa, aynı tepkiyi verirler.
Bu aradaki temel faktör öğrenilen bilgidir. Bilginin test edilmesi gereği ve hata yapılması ihtiyacıdır.
Bilgisi olanların cesaret ile bazı şeyleri söylemesi, korkuları ile bastırmaya çalışanların ötesinde bir ses çıkıyorsa, o zaman değişim olacaktır.
Eğer hiyerarşiler güç kullanarak zaten bu sesleri sindiriyorlar ise, o zaman kimse karşı çıkmaz ve buna cesaret edemeyecektir. Topluluklar olduğu yerde korkuları, politik iklimleri ve katil fareleri ile baş başa kalacaktır.
Bilgisi olmayıp, cehalet ve ego ile de yoğrulan maymunlarınız da olacaktır. Bunlarda doğaları gereği maymunluk yapacak. Odaklanmadıklarından yeni muzlar için maymun iştahlılık yapacaktır.
Bilgi ve vizyondaki, cehalet işte böyle esaret getirir.
Ünlü Hırvat teknik direktör, Slaven Bilic, yaşadığı bir ülke için şu yorumu yapmıştır. “Türkiye’de temel problem şu; bilgili olanların yetkisi yok, yetkisi olanlarında bilgisi yok.”
Sorun bilgisi olanların sessiz kalıp, bilgisizlerin bağırması, ortamın politikacılar tarafından kendi çıkarları için kirletilmesi ve dinlemenin ortadan kalkarak, doğmatik ve korkular üzerinden, parçalanarak insanların yönetilmesidir.
Kollektif bilinç ve takım olma, eleştirel insan ve anlam olmadığında, bu ortamı ve iklimi düzeltmek mümkün olmaz.
Büyüme odaklı bir zihniyet (Growth Mindset) ve kültür yaratmak bu anlamda kritiktir.
Miguel de Cervantes, “Bilgi cesaret verir, cehalet küstahlık” der.
Bilginin Lanetinden de uzak durun.
Safsatalar sizi kestirme fikirler ile yargılar vermenizi, genel kabullere göre tuzaklara düşürür. Kendi istediklerini duymak, istemediklerini duymamak, güzel verileri ön plana çıkartıp, kötülerini görmemezlikten gelmek. Bana benzemeyenlerin hakkını yemek ve ortadan kaldırma çabasına girmek, iş dünyasında etkili karar almanın önündeki engeldir.
Bilgi arttıkça safsata tuzaklarına düşme olasılığı artan, herkesin o konuyu bildiği varsayımıdır. Bilginin laneti olarak bilenen bu tuzağa da düşmemek gerekir. Bilginin lanetinden kaçmanın yolu, yaşam boyu öğrenci olabilmektir.
Farkındalığınızı arttırmak için yazdığım yazılarımı okuduğunuz için teşekkür ederim.
