Farkındalık
Öğrenme süreci bilinçsiz yetersizlik ile başlıyor. Sonrasında farkındalık artarak, yetersiz olduğunu anlıyorsun, sonra biraz yapmaya başlıyorsun ancak bilicin farkındalığın yerine geliyor. Ustalıkta ise bilinçsiz şekilde yeterlilik sergilersin. Magic Johnson’ın o basketi düşünmeden atması, usta şöförün hiç düşünmeden vitesleri atması bilinçsiz yeterlilik ustalık mertebesidir.
Öğrenme açısından ustalık mertenesi bu şekilde tanımlanırken, ahilikte usta kavramı, kendinden daha iyi birisini yetiştirme ve onun altında çırak olarak çalışabilecek kadar tevazu göstermek, egonun ortadan kaldırılması ile alakalıdır.
İnsanoğlu’nun en büyük engeli kendisidir. Egosu onu farkındalık ile sınar ve kendine haklı çıkartmak için kendine yalanlar söylemeye başlar. Enerji kanunudur, enerjinin en düşük olduğu noktaya gider. Entropi yasasıdır. Sürekli olarak, ağaca çıkmaya ve oradan meyva toparlamaya üşenir, yere düşmüş, enerji sarf etmeyeceği meyvaları yemeğe başlar. Bu zamanı arttırır ama değer üretimini arttırmaz.
Girişimci kafasına ulaşmadığı zaman, sürekli olarak yere düşen elmaların toparlandığı memuruslar modu açık olur.
İşte liderler bu enerjiyi, yukarı taşımak için, olayın potansiyelini göstererek, ilham kaynağı olmaları, takımların ağaca tırmanmasını ve meyveleri toparlamasını sağlar. Hızlı toplanacak meyvalar size güveni getirir. Sonrasında öğrenerek, daha zorlu meyveleri toparlamak durumunda kalabilirsiniz.
Bunun için yazılarımda çoğu zaman işlerin önceliklendirmesi için Eisenhower matrisini anlatırım.
Öğrenme sürecinde, egonuz size eşlik eder. İşte öğrenme sürecinizde hatalar yapıp, hatalarınızdan öğreniyorsanız, o zaman ilerleyebilirsiniz.
Eğer kendinizi hata yapmaz, hataları başları yapar diye işaretlediyseniz, kendinizi zeki olduğunuzu işaretlediyseniz, o zaman öğrenme süreniz egonuz tarafından sekteye uğratılır. O nedenle öncelikle hatalarınızı ve aptallıklarınızı sevin. Onlarla ile dalga geçin. Boşver bunla ilgili insanlar dalga geçsin. Yeterki siz kendinizin farkında olun. Egonuza yenilmeyin.
Hata yapmak, hata yapabilmek, bunu kabul etmek, öğrenme sürecinin en kritik aşamalarıdır.
Eğer zaten farkındalığınız yok ise, en iyisini siz biliyorsunuzdur. Cahil cesareti dediğimiz konuyu, Dunning -Kruger şu şekilde açıklamış. Bir konuda bilgi ve deneyiminiz yok ise, özgüveniniz azdır. Hiç fikriniz yoktur. Ancak özgüven patlaması yaşadığınızda, her şeyi bildiğinizi iddia edersiniz. Ortalıkta, 3 ay içerisinde, o sektörün duayeni olarak dolaşır. Bilgi ve deneyimi olanlara aptal muamelesi yapmaya başlar. Biz bu işleri yapacağız. Siz ne yaptınız ki böbürlenmesini yaşarsınız. Çok değil, 6 aya kalmaz, düşündüğümden daha karmaşık bir iş olduğunu anlarsınz. Birinci yılınızda bu konuyu asla anlayamacağınızı düşünürsünüz. İşte o söylediklerinizden eminim pişmansınızdır ancak egonuz hata yaptığınızı söyleyemiyorsa, o zaman öğrenememeye de başlarsınız. Size kimse yardım mı etmek istemiyor. O zaman bunun sebebini orada değil, kendinizde aramalısınız.
Hatalarınızı kabul ettiğinizde, egonuzu arkaya attığınızda, anlamaya başlarsınız. Biraz bir fark edersiniz. Sonrasında kendinizi rahatlatmak için güven bana, bu gerçekten karmaşık bir konu dersiniz.
Öğrenme zahmetli bir yolculuk. Zahmet varsa, rahmette olur. Bu işin rahmetini makam, mevki ve para olarak düşünürseniz, o zaman bir tuzağa daha düşersiniz.
Sizi katil fare haline dönüştürüp veya katil farelere yem yaparlar. Bu bir hakikat yolculuğudur.
Bu kamil insan olma yolundaki bir yolculuktur.
İnsanoğlu bu bilince zaman ile ulaştığı için, bu öğrenme süreci, suçlamalar, hatalar, egolar ile bezenmiş bir süreçtir. Ne zaman kendi içine bakıp, ana geldiğinde, gelecek ile ilgili endişelenmediğinde, geçmiş ile ilgili pişmanlık duymadığında, farkındalığın artar. Öğrenme yolculuğunu tetiklersiniz.
Çevik bir kültür oluşturmak istiyorsanız, ana gelmek ve öğrenme sürecini egolarınızdan ayırmak durumundasınızdır. Hedefleriniz, vizyonunuzun içerisinde, kalpleri titreten bir şeyler varsa, o zaman bu süreci daha rahat atlatırsınız.
Kendinize fayda ötesinde, insanlığa faydaya doğru gittiğinizde, süreci daha kolay yönetebilirsiniz. İnsanın kendisi ile savaşı bitmemiş ise, o zaman egolar çatışacak, bunun içerisinde psikolojik güven yaratılmadan, çeviklik sağlanamayacaktır. Bilgi ve deneyimi az insanlar gelerek, sürekli olarak, Dunning Kruger Etkisi ile organizasyona morfin basacak ancak bir noktadan sonra herkes morfinin etkisinden kurtularak, gerçekleri görecektir.
Farkındalık, uyuşturulma ile değil, öğrenme sürecini tetikleyerek, egoların konuşmadığı, psikolojik güven ortamı içerisinde yaratılır. Bugünün hiyerarşik yapılarından, startup ve girişimciliğe geçmeye çalışan yapıların en büyük zorlukları da çevik kültür yaratma çabalarıdır. Belki de bu büyüyen organizasyonlarda hiçbir zaman yaratılamayacaktır. Özellikle hiyerarşik şapkalar bir yere atılmazsa, üstünlük duygusunu hissetmek isteyenler çok fazla ise, bu iş çok büyük sarmaller yaratacaktır.
Özetle, değişim süreci, farkındalık ile başlıyor. Soru kendinizin ne kadar farkında olduğunuz.
