İş modeli Matematiği
Doğanın bir matematiği var ve bu matematik içerisinde insanoğlu, temel bilimleri öğreniyor.
Her işin kuruluş felsefelerine göre işlerin parametreleri belirleniyor ve matematiği oluşuyor.
Her işin doğasında da bir matematik oluşmuş durumda. Bu matematiği bazen korkular, bazen cesaret, bazen regülasyonlar, bazen kurallar, bazen rekabet şekillendirmiş.
Elinde sadece sayı seti olanların matematik formülü yoksa, her zaman her şeyin olabileceğini düşünebilirler. Bu işte o işin detayını bilmediğinizde ortaya çıkan bir durumdur.
Buna Dunning Kruger Etkisi deniyor.
Dunning-Kruger etkisi, bir görevde düşük yeterliliğe sahip kişileri getirdiğinizde, yeterliliklerini abarttığına dair bilişsel bir önyargı varsayımıdır.
Birçok insanın adaletli dünya kuramlarıyla uyumlu ancak matematiksel çözümleme ve kültürler arası karşılaştırmalarda itirazlar ile karşı karşıya kalınır.
Dunning — Krugger, önyargı, düşük yeterlilikli insanlarda bir iç yanılsamadan ve yüksek yeterlilikli insanlarda dışsal bir yanlış algılamadan kaynaklanır.
Yetersizliğin yanlış ölöümlenmesi, kendi ile ilgili bir hatadan kaynaklanır. Yüksek derecede yeterli olanın yanlış ölçümlenmesi başkalarıyla ilgili bir hatadan kaynaklanır.
Hayali üstünlüğün bilişsel önyargısı ile ilgilidir. İnsanların yetersizlik eksikliğini fark edememesinden kaynaklanır.
Üstbiliş öz farkındalığı olmadan, insanlar yeterlilik düzeylerini nesnel olarak değerlendiremezler.
İşte cehaletin verdiği cesaret, önyargılar ile birleştiğinde esaret oluyor.
Halk dilinde, önyargıları ile yaşayan insanların “aptal dağında” olduğu söylenir.
Bir işi bilmiyorsanız, öncelikle öğrenmeye, öğrenmek için de dinlemeye ihtiyacınız vardır.
Çevik bir kültürde dinlemeyi anlattığımız yazıya da bir göz atabilirsiniz.
Dinleme, liderler için çok belirleyicidir. İkinci dünya savaşı liderlerin dinlememesi nedeniyle kaybedilmiştir.
Bir işin detaylarında yoğrulduğunuzda, İşin matematiğini anladığınızda, o zaman neyi yapıp, neyi yapmayacağınızı anlarsınız.
İşte orada işin detayını ve matematiğini anlamamışlarsa, sürekli olarak yeni maymunluklar ve odak kayıpları vardır.
İşin detayını bilenler neyin yapmayacağını bileceği için bolcana hayır der. Siz onu önyargılarınız ile hayır diyen olarak işaretlersiniz. Halbuki konuyu biliyordur. Ama burada da Dunning Krugger etkisi oluşur.
Hiç bilmeyenler cahil cesareti ile işe atlar ve girişimci olarak adlandırılır. Halbuki bir şey bilmiyorlardır.
Yüksek derecede bilenleri de ölçümleyecek birileri yoktur ve burada hep cesaret etmeyen, dik duramayan, politikacılar ve katil fareler fırsat penceresi açarlar.
Acı olan, bilgisiz cahiller ile fırsatçı politikacıların, süreci yönetmeye çalıştığı ve sonuç olarak başarısızlık ile devam eden süreç başlar.
Bilmeyenler ve politikacılar ile yapılanlar, bilenler tarafından bile düzeltilemez.
Genel olarak işi bilmeyenlerin bir matematiği olmadığı için, bugün tek sığınılacak konuyu, değişen dünya VUCA parametreleridir.
Ancak üzgünüm kü, değişim içinde mevcut dünyayı bilip, hangi parametreyi yıkacağını bilmek zorundasın. Buna da inovasyon budalalığı deniyor.
Bilmediğin bir şeyi değiştiremezsin. Bu nedenle onu öğrenmek, hangi koşulda denklem ve matematiği değişiyor bilmek durumundasın. O zaman buna yıkıcı inovasyon deniyor.
Tüm bunların içerisinde gezinmeye de Bilginin laneti deniyor.
Hayat bir sarmal, doğrusal olarak hareket etmiyor aynı evren ve zaman gibi. Bize evrenin durağan olduğu ve zamanın içerisinde gezindiği anlatılır ancak burada zaman ve evren bir hortum gibi ilerler.
İşte hayattaki ilahi adalet buradadır.
Mutlaka gelir seni bulur. Umutma, rahat ol, özgür yaşa, dürüst ol, enerjin bol olsun.
