Kaspi’nin girişim yolculuğu
Girişimcilik, insanların hayatlarına dokunmak ve onların hayatlarını değiştirmek, onlara değer yaratmak için hayal kurma ile başlayan ve onu hayata geçirme ile devam eden bir süreçtir.
Girişimlerin mutlaka bir misyonu ve vizyonu olmalıdır. İşletmeler sadece para kazanmak için kurulduğunda, yaşamları çok uzun süreli olmayacaktır. Ancak insanların hayatlarını değiştirmek için, bir adım attığınızda, girişiminiz çığ gibi büyüyecektir. Çünkü orada bu vizyona ortak olmak isteyen insanlar sizinle çalışmak için geleceklerdir. Genellikle bu süreç para ile insanları alıyor gibi düşünseniz de, esasında insanlar özellikle gençler, o girişimlerin misyon ve vizyonlarına ortak olmak için geliyorlar ve onlar ancak bu yolda yürüyebildiklerinde, işletmelerinize bağlı kalıyorlar. Esasında onlar işletmelere değil, vizyona ve misyona bağlı kalıyorlar. Bu da para ile alakalandırarak okunduğunda, her zaman yanlış anlaşılabilecek bir süreçtir. Parasız yaparsınız dememek ile birlikte, sadece para ile yapamayacağınızı da vurgulamak istiyorum.
Misyonunuz içerisinde, yenilikçilik, insan ve teknoloji yeteneklerinin geliştirilmesi olduğunda, çok daha iyi bir ekip ve takım ortaya koyma şansınız artacaktır. Bugün yenilikçi firmalar teknolojilerin imkan verdiği mobil hizmetleri, yapay zekayı kullanarak, insanların hayatlarını iyileştirmek için çaba gösteriyorlar.
Ürün geliştirme ve ticari ölçekleme sürecinin parçası olarak, müşterilerinize çok temel değer önerilerini sunmanız ve bunları doğru cevaplandırmanız gerekir.
İş modeli yaratırken kullandığınız, iş modeli tuvalini kullanmayı unutmayın.
Neden farklılaştığınızı anlatmaktan sorumlusunuz. Pazar ihtiyaçları yeni girişimlerin oluşması için, önemli başlangıç noktalarını işaret eder. Başlangıç noktaları, sizin olaylara bakış açınızı da belirler.
Neden bu işi yaptığınızı anlamanız için, bir örneğimiz Kazakistan’da kurulmuş Kaspi Pay’dir. Yeni gelişen pazarlarda, pazarlarda dijitalleşme hızlanırken, iki taraflı süper uygulama modelleri de şekillenmektedir.
Bu fırsatları değerlendirmek için, çok yetkin, iş modellerini değerlendirebilecek, bu dünyaya meydan okuyabilecek, girişimci olmanız kadar, bulunduğunuz ortamın ve ülkenin kültürü ve fırsatlarında eş zamanlı olarak bu sürece uyması gerekmektedir. Bu sizin kendi yarattığınız şans ile pazarın yarattığı şansın eş zamanlı olarak birleştirilme operasyonudur. Pazardaki zamansal boşlukları değerlendirmek ve bunun için hem yetenekli olmak, hem de kültürün uygun olması ve girişimcilik ile desteklenmesi gerekmektedir.
Hiçbir şey bir gecede başarılı olmaz. Yıllarca süren çabanın, özverinin, odaklanmanın sonucudur. Doğru zamanda, doğru yerde, doğru aksiyonları alıp, bunlar ile ilgili kararlı şekilde arkasında durmanız çaba göstermeniz, girişimci zihniyeti ile onu yoğurmanız gerekir. Buradaki genel problem, hızlı paraya ulaşmaya çalışan hiyerarşik yapılar, girişimciliği desteklenmediği zaman kötü para haline dönüşebilir.
Zamanın ve mekanın şahidi olup, onun içerisinde sörf yapabilmelisiniz. Hızlı para arayan yönetim ekipleri ve şirketler, HIPPO, uçuşa geçen ve hayalci yaklaşımları ile, başarılı olma ihtimallerini ortadan kaldırırlar.
Doğru pazarda yer aldığınızı bilmek kadar, yenilik yapmaya, müşterilerinizi memnun etmeye ve müşteri odaklı davranmaya ant içmelisiniz. Tüm paydaşların güvenini alarak, ticaret yapabilir ve geribildirimleri ile daha ileriye gidebilirsiniz. Müşteri odağınızı hiçbir zaman bırakmamalı ve müşteriyi hafife almamalısınız. Hiçbir zaman müşterinizi unutmamalısınız.
Bugünün en temel problemlerine odaklanın. Müşterilerin dijital dünyalarındaki yolculukları çok karmaşık ve onları en basit hale getiren girişimler, müşterilerine değer katabilecekler. Süper uygulamalarda, tam olarak müşteri deneyiminin mükemmelleştirilmesi kapsamında ortaya çıkan bir kavram.
Fikirlerinizi, hipotezlerinizi ortaya atmak, eleştirilmesine izin vermek, onları eleştirenleri dinlemek, anlamak, güç merkezli olarak kendi ekseninde bir ego savaşına girmemek, güçten zehirlenmemek, merkezi işe ve müşteriye vererek, ona değer katmak, konuları kişiselleştirmemek, vizyonu, değeri, misyonu unutmadan ona bağlı kalmak gibi bir süreçten geçersiniz. Herşeyi tek bir doğru ile çözemezsiniz ve süper uygulamalarda doğruların oluşturan ve sürekli öğrenilen konulara göre pivot edilmesi gereken çok nokta vardır.
Kalabalıkları takip etmeyin ve farklılaşın. Farklılıklarınız sizin zenginliğiniz olur. Ancak ego, kibir, önyargılardan, kişiselleştirmeden, farklılaşmayı değil, tekilleşmeyi ister insanlar. Kendileri ile aynı düşünen, aynı şeyleri söyleyen, onlara biat eden insanlar daha sevimlidir. Ancak sizin karşınızda farklı fikirler söyleyen insanları daha fazla dinlemelisiniz.
Başarınızın temel nedeni, o işi neden yaptığınızı bilmenizden gelir. Yaptığınız işin içerisindeki farkındalığı, kendi farkındalığınız ile birleştirdiğinde, o zaman doğru soruları sormaya başlarsınız. 5Why, 5N1K yöntemleri size bu konuda yol gösterici olur.
Bugünün süper uygulamaları, mükemmel müşteri deneyimi, karlı büyüme, değer yaratma, kolay erişim, hızlı ölçeklendirme, daha düşük müşteri kazanım maliyeti, güçlü veri içgörüleri, yatırımların etkin kullanımını sağlar. En önemlisi de kopyalanması zor, güçlü bir rekabet avantajı sunar. Yapay zeka ve yeni teknolojiler ile bu süreçler değişebilir ancak zaman çerçevesinden bunları tek tek okumanız gerekir.
Şirketlerin sağlıklı büyümeleri için, hızlı, odaklı, karlı, nakit üreten bir yapıda olması gerekir. Özellikle gelişmekte olan pazarlarda, mutlaka karlı ve ölçeklenebilir iş modelleri kurmak hayati önemdedir. VC yapısı ile büyüyen teknolojik yapıların aksine, gelişmekte olan pazarlardaki kısıtlı para ve finansal kaynaklar, bu firmaların daha sağlıklı, ayakları yere basan, karlı stratejiler kurması konusunda zorlar. Gelişen pazarlada büuüme ve karlılık kritiktir. İşi karlı hale getirme vaadi gelişmiş ve çok parası olan pazarlarda işlerken, bu pazarlarda işlemez. Karlılık, nakit üretme kapasitesi anlamına gelir. Nakit yarattığınız sürece, şirketin kontrolünü elinize alabilirsiniz. Bu sayede, stratejik iş ortaklıkları ve satınalmaları yapabilirsiniz. Burada hiyerarşik yapılar karar noktasındaysa, o zaman nakit yaratıyor olmanızın bile bir anlamı kalmayabilir. Naktiniz, yine HIPPO görüşler üzerinden ortadan kalkacaktır.
Büyüme potansiyeli önemlidir. Pazarın doymadan veya yan pazarlara atılım yaparak, büyüme potansiyeli yaratılabilir. İşinizi iyi yapmanız, onu akıllı şekilde yenilemeniz, işin içerisindeki detaylardan daha büyük verimlilik ve yenilik yapmanız, onları dijitalleştirerek büyümeye devam etmelisiniz. Bu büyüme ve beklenti konuları da zaman zaman karmaşıklaşır. İşi inşa etmemişler, güç zehirlenmesi içerisinde, aç gözlülük ile işi büyütme hevesine girebilirler. Bu da başka bir HIPPO tehlike yaratır.
Yeni nakit akışları yaratılması kritiktir. Yeni nakit akışının mevcut iş modelinizin doğasındaki güçlü ağ etkilerini kullanabilmesi gerekmektedir. İş ortakları ile müşterileri ile rekabet eden yapılar ve platformlar sizin başınızı ağrıtır. Bu nedenle, mevcut iş modelinizi bilerek, bunun avantajlarından faydalanacak şekilde, işinizi büyütmeniz size doğal bir güç verecektir. Kaspi’de, Süper Uygulama iş modelinin doğasındaki ağ etkisini, Kaspi Travel, Kaspi B2B ödemeleri ve Kaspi Postomats, e-Bakkal ve Kaspi ilanlar ile desteklemiştir. Bu hizmetlerin yanında, tüccarların operasyonlarını kolaylaştırılacak, dijital servislerde, katma değer yaratacaktır. Square, Alipay ve Kaspi’nin dijital servislerde yaptıkları incelenmeye değerdir. Tüccar reklamları, teslimat teklifleri ve faturalandırma ürünleri katma değer yaratmayı sağlayacaktır.
Büyüme genel olarak üst düzey lüks pazarlarda olması konusunda bir eğilim vardır. Ancak büyüme genellikle ne kadar küçük işletmeye gittiğin ile alakalıdır. Mühendisler büyüklerdeki teknik ve ürün problemlerine aşık olurlar ancak onlar ölçeklendirme getirmediği için, burada sorun yaşarlar. Satışcılar katma değer konusunda sorun yaşarlar. Bu nedenle, ürün ve iş modeli tarafında dengeli bir model ile işlerin ölçeklendirilmesi ihtiyacı oluşmaktadır. Bu durumu aşağıdaki yazımda detaylı şekilde ele aldım.
Yeni pazarlara yayılım, ölçeklendirmenin bir başka şeklidir. Vizyon ve icra’nın eş zamanlı gitmesi gerekir. Aksiyonsuz, vizyon illüzyondur. Bu nedenle yetkin bir icra ve yönetim ekibine ihtiyaç duyarsınız. Finansal teknolojiler pazarının ölçek üzerine büyümesi, yüksek ölçeklenebilir ürünler geliştirme konusunda daha titiz davranılmasını gerektirir. Yüksek ölçeklenebilir, asset free iş modelleri, yeni dikeylerde genişleme, yeni pazarlarda büyümeyi getirebilir. Doğru ekip, doğru ülke, doğru ürün ve hizmet işinizin başarısını belirler.
Pazarlara giriş ürünleri, ödemeler, pazar yerleri, finansal hizmetler, seyahat, bakkal, ilanlar gibi temel alanlardan biri olabilir. Ancak ana iş modeliniz bu hizmetleri destekleyecek şekilde konfigüre edilmelidir.
Üstün bir kullanıcı deneyimi ile rekabet avantajı yaratmak, kendi teknolojileriniz ile yoğurmak kritiktir. Rekabetteki ürünlerden ve hizmetlerden daha verimli, daha az maliyetli ve daha ölçeklendirebilir iş süreçleri ve ürünler geliştirmelisiniz.
Uçtan uça değer zincirinin farklı alanlarında birbirini tamamlayan işler yaparsanız, ana iş modelinizi de kuvvetlendirirsiniz. Amazon bu süreci kendi ana işini büyütmek için kullandığı için, diğer yenilikçi uygulamalarda çok daha ölçekli işler çıkartır. Amazon’u son çıkarttığı ürünler üzerinden taklit edemezsiniz. Çünkü onun gerçekte bir ana iş modeli vardır ve bu model üzerinden besleniyordur. Mühendislik ekipleri, bu tür teknoloji firmaların ürünlerine bakıp, onları yapmaya çalışırlar. Mühendislik mücadele alanı olarak orada onlar gibi olmaya kalkarlar ancak bunun için o firmaların kaldıraç ana iş modelleri vardır. Alexa veya Fire akıllı telefonları Amazon’un tamamlayıcı işleriydi. Bunları ana işiniz gibi görürseniz, orada başarılı olma şansını kaybedersiniz. Sebep, okuma şeklinizin ve başlangıç noktalarınızın farklı olmasıdır. Genellikle bu tür durumlarda son mesafe problemlerini çözmeye çalışın.
Veri modelleri ile işinizi tekil hale dönüştürürsünüz. Ancak sonundan olaya bakarak, sadece veri ile ne yapabilirim derseniz, muhtemelen ana iş modelinizi bile unutmuş olacaksınız.
Tüketicilerin kalplerini zamanın ve onların hayatlarında daha fazla yer alın. Kaspi ayda 68 kez işlem yaptığı gibi, çok değerli verileri toparlayıp, kullanmanız gerekir. Veri miktarından çok ondan nasıl yararlandığınız, müşteriye sunmuş olduğunuz hizmet kalitesi sizin başarınızı belirler. Hiper kişiselleşmiş kullanıcı deneyimleri, yeni ürünleri verilere göre geliştirilmesi, risklerin yönetilmesi, işin iyileştirilmesi konusunda verilerinizi yapay zeka ile kullanabilirsiniz. Araçlarınızı, amaçlarınız ile karıştırmayın. Zaman zaman veri aracı, amaç haline dönüşür ve burada o çukurun içerisinden çıkamazsınız.
Liderler kurumsal kültürün yaratıcısı olmalıdır. Çünkü kültür başarının anahtarıdır. İnsanlara değer katacak ürünleri geliştirme fikri, çalışanların gururlanmasına sağlayacaktır. Belli bir misyon için belli bir vizyona koşan çalışanlar hem kendileri hem de insanlık için anlamlı bir hayat yaratırlar.
Fark yaratmak ve iz bırakmak özünüzde olduğu sürece başarılı olmamanız için hiçbir sebep yoktur. Ekipleriniz sizin göz bebeğinizdir. Ekiplerin kilit üyeleri, uzun süreli olarak, arkadaşlıkları, dostlukları, güven ilişkileri, psikolojik güven ortamında çalışmaları, onların gelişimine imkan tanır ve şirketinizi geleceğe taşır. Çalışanlar, güç zehirlenmesine uğraşmış, zehirli bir kültür ile çalışıyorlar ayrışmış ve işlevsiz bir kültür yaratılır.
Bu nedenle, kilit personelinize gözünüz gibi bakın. Onların kompanzasyonlarını sağlayın. Hiyerarşik yapı, sizin içten çürütür. Konfor alanlarınız en büyük çürüme sebebiniz haline dönüşür. Kötü para ve sabırsız yöneticileriniz, çürümeyi daha da hızlandırır.
Paydaşlarınıza taahhüt verin, hesap verilebilir şekilde onların güvenini kazanın. Yeni teknolojileri ve yapay zekayı etkin şekilde kullanın. Kaspi, verimlilik için Ruslan yapay zeka modelini geliştirdi.
Yeni dijital topraklarınızı keşfedin, onları genişletin ve dijital vatandaşlarınızı dijital topraklarınıza çekin.
