Toksik Kültür ve Değerleme
Teknoloji firmalarındaki değerlemelerin bir anda çok yüksek değerleme ulaşıp sıonrasından düşmesi acaba teknoloji piyasası içerisindeki durum bir konu mu? teknoloji yatırımcılarının anlık heyecanları mı? yoksa iş kültürünün yeni dünyaya geçememesi, liderlik sorunları ve toksik kültür mü?
Güç merkezli oluşan yapılarda, büyü miktardaki para girişi, konfor alanları yaratarak, kendinin doğru bir iş yaptığını ve o işin kendisinin kontrolünde olduğu algısını çok pekiştirir. Güç bozar mutlak güç mutlaka bozar. Bu gücü eline verildiğini düşünen liderler, o gücü kullanmakta zorluk çekerler. Kontrolsüz güç güç değildir. Müşteri değeri ifadesi üzerinden değil, kendi güçleri, hevesleri ve ihtirasları üzerinden işler zarar etmeye devam etse bile, pivot edilemez. Hiyerarşik yapı bunu bir başarısızlık olarak görür. Güç ve hiyerarşi, girişimciliği öldürür. Girişimci de, kontrolsüz bir güç elde etmiş ise, egolarını her şeyin önüne geçmiş ise, yarattığı toksik iş kültürü onun değerlemesini düşürür veya düşürecektir. Orta gelir tuzağından kurtulamamış ülkelerdeki, egosu ve öfkesi ile teknoloji girişimi yapmış insanların ölüm tuzağıdır. Toksik kültür yaratma bunun en büyük sorunudur. Yeni ve teknolojik iş yaratırken ilk anlamanız gereken şey müşterinin hangi işini kolaylaştırdığınızdır. Bunu en mütevazi şekilde anlayın. Ürün, fikre aşık olmadan, gerçekten müşterinin ve paydaşlarınızın sesini duyun. Sonrasında çabalayın, bir çözüm bulabilirseniz, sağlıklı büyütüp büyütemeyeceğinize bakın. Hırslarınız, hayalleriniz, öfkeleriniz kalbinizin ötesine gitmesin.
Hiyerarşikten uzak durun. Çünkü yol mütevazi şekilde, gürültüsüz, patırtısız, egosuz şekilde yürümeyi çabalamayı gerektirir. HIPPO, hiyerarşik düzenler, kendi hayallerini ve isteklerini bunun içerisine karıştırarak sürekli yolunuzu bozabilirler. Bunu Claytoın Christensen kötü para kavramı ile açıklıyor.
İyi para ve kötü parayı açıkladığım yazıyı da aşağıda okuyabilirsiniz.
Toksik liderlik ve kültür, pivot edemeyen düşünce yapısı yani hatalarından öğrenemeyen bir yapının ana temel sebeplerinden biri olduğunu söyledik.
Bunun yanında, girişimlerde konfor alanı oluşmadan, o işi gerçekten yapacak, ona gönül veren insanlar, tüm benliklerini vererek yapmaya çalışırlar. Tek çıkar yolları orasıdır ve tek seçenekleri vardır.
Para girişi olduğunda, o zaman maalesef hiyeraşik yapılardaki makam, mevki hırsları ile buralara büyük bir göç olur. İşi girişimci gibi yapan, vizyon için herşeyini verebilecek kişiler azınlığa düşer, rütbe sahibi olmaya çalışan sektörün diğer yapılarında da hiyerarşik düzende iş yapmış kişiler yükselmek için buralara akın ederler. Yani olaylar, ego, hiyerarşi ve hırs ile başlar ancak sonrasında toksik yapı kendisine benzeyen kişileri çekerek daha da işten çıkılamaz hale dönüşür. Kötü para, ego, hırs, makam, rütbenin böyle bir sarmal oluşturması mümkündür. Bu nedenle, hala basit, mütevazi ve sadece işi yapanlar ile kalmak çok kıymetlidir ve bir o kadar da zordur. Çünkü bu toksik yapı ilk olarak işi yapanları ortadan kaldırmaya çalışır. Hiyerarşinin devam etmesi için, artık herkes işi yapanları suçluyor ve onlardan bir şey bekliyordur. 3 yıl önce, kürek mahkumunu anlattığım yazımda bunu çok güzel anlatmışım.
Sonuç itibarıyla, yeni gelenler hiyerarşik yapı veya güç merkezliler tarafından alındığı, hiyerarşiden bir şey almak için geldiği için, zaten müşteri en hızlı unutulur ve en temelinde iş modeli eksiklikleri ile bu sistemler yürümeye çalışır. İş modeli kurmanın ne kadar zor olduğunu ve bunun için felsefesine inilmesi gerektiğini birçok yazımda anlatırım.
Aşırı para konfor alanları yaratır, konfor alanları da hiyeraşiyi, gücü büyütür, kontrol altına alınamaz hale dönüştürür. Güç zehirler, mutlak güç zehirler.
Güç, otoimmün hastalık gibi asıl işi yer. Büyüklükler sizi yanıtmasın. Müşteri değeri konusunda takıntılı olun.
Hiyerarşiye büyütenler, makam ve rütbe için ona gelenler kadar bir de iç sorun, teknolojiyi sadece teknoloji olarak algılayan teknik ekiplerden gelir. Esasında gerçek katma değeri bu ekip yapıyordur ancak iş modeli ile müşteri ihtiyacına göre evrilmeleri gerekirken, hiyerarşi ile bir kısmı makama evrilirler evrilmeyenleri de yeni gelenlerin oluşturduğıu adaletsiz yapı, motivasyonsuzluk yaratarak iş yapamaz hale dönüştürür. İnsan psikolojisidir ve çoğu zaman çalışır. HIPPO ile ürün ve fikir aşkını da aşağıdaki yazımda ele almışım.
Tüm bunlar olurken, hiyerarşi finansçıların, iş modeli yaratacağını düşünerek, bir başka hataya daha düşer. Bu şekilde çok miktarda CFO’nuz olur ancak müşteri değeri yaratmak başka bir şeydir. Bu da bilgi devrimi ile sanayi devrimi arasındaki farklılıkların anlaşılmamasından gelmiştir. Sonuç olarak finans ve nakit yönetimi de sorunlarınız arasına girer.
Netice itibarıyla, toksik liderlik ve kültür, pivot edilemeyen acemi hiyerarşik yönetimler, eksik iş modeli, para bolluğunda konfor alanında oluşan aşırı hızlı büyüme, finans ve nakit yönetimi eksikliği, teknoloji girişimlerini balona çevirir ve bir süreç sonra balon patlar. Bugün bu çevrimi yaşamış, yaşamakta olan teknoloji girişimleri bulunur. Bu işten 10 Milyar $ para kaybetmiş girişimciler ortadadır. Artık bu konuda ders çıkartılmasının zamanı gelmiştir.
FOMO ile yatırım yarışı, bu hazin sonu getirir. Teknoloji firmalarının büyümek için kaynağa ihtiyaçları mutlaka vardır ancak bu kaynak bilgisi ile, vizyona inanarak, müşteriye değer katacağı ve çekirdeği katkı sağlayarak, çekirdeği büyüterek katkı sağlayacaktır. Yeni sağlıksız çekirdekler oluşturarak, kanserli hücreler yaratarak, toksik olarak birbirini yemeye çalıştıklarında, oluşacak şeyin içerisinden hiçbirinin sağlıklı çıkması mümkün olmayacaktır. Farklılıkları kucaklamazsanız, değeri bilmezseniz, değersizleştirirseniz, aynı şekilde değersizleşirsiniz.
İster ürün persfektifinden, işi değersizleştirmeye, ister iş persfektifinden ürünü değersizleştirmeye çalışın hiçbiri çalışmaz. Bir değer varsa ortak yaratılır. Tek bakış açısında, hiyerarşiye biat etmiş, hırslar, egolar, makam ve rütbeler ile motive olmuş toplulukları, girişimci yapamazsınız.
Zehirli ve toksik liderlik, işlevsiz kişisel özellikleri ve yıkıcı davranışları nedeniyle, yalnızca kendi örgütüne ve çalışanlarını değil, aynı zamanda yakın çevresinde bulunan bireylere de ciddi ve kalıcı zarar liderler demektir. Armitage’ın 2015'de söylediği gibi.
