Yapay Zeka Devrimi ve Değişimi Yönetmek
Dünya bilgi devrimini tamamlamadan sürecin gelişmiş bir versiyonu olarak mı yoksa yeni bir devrim olarak mı yapay zekaya geçiyor.
Gördüğümüz resimde şu an için karmaşık olmak ile birlikte 50 yıl sonra çok daha rahat bu devri tanımlayabileceğiz.
Üretken yapay zekanın yükselmesi, süper üretkenlik ve gelir artışı için bir fırsat mı, yoksa milyonlarca işçi için bir tehdit mi?
1995 yılında bilgi devrimine geçen Amerikan ekonomisi de bu dönüşümü yaşamıştı 2000'li yıllarda bu dönüşüm gelişmekte olan ülkeler içinde yeni fırsatları getirdi. 2010'lü yılllarda sosyal medya, bu dönüşümü herkes için kaçınılmaz hale dönüştürdü. Acaba yapay zekada aynı etkiyi yaparak, dijitalleşmeyi herkes için kaçınılmaz mı yapacak? Yoksa onu kullanan ve kullanmayanlar arasındaki uçurumu açarak, gelir dağılımını derinleştirecek mi? Bu senaryoları hep birlikte göreceğiz.
Büyük dil modelleri üzerine inşa edilen teknolojinin işleri nasıl etkileyeceği ihtiyatlı iyimserlik ile izlenmesi gerekiyor. Çok hızlı alev alan yenilik budalalığı teknolojiye bakarak bir aksiyon alabilir ancak ölüm vadisinde organizasyonlara sebep olabilir. Tabii ki denenmeli, hata yapılmalı ve hatalardan öğrenilmelidir. Ancak bunu sadece çıkar amaçlı kullanacak, kendine araçları kullanacak bir kitlenin olacağını da unutmamak gerekir. Her gelişme, kültür, çıkar, dürüstlük, gerçekçilik ve hayalcilik arasında yerini alır.
Ölüm vadisinin de olacağı unutmadan, temkinli bir şekilde, neyi çözüyor sorusunu yapılacak işler teorisine göre ele almakta fayda vardır.
İnsanlar ve ihtiyaçlarını ne derece çözecek ve neyi değiştirecek, bunun için kimin motivasyonu olacak sorularını doğru anlamamız gerekecek. Teknoloji tutkunları için, yapay zeka kutsanan bir kavram olarak ortaya çıkacak ve sonuna kadar tapmaya devam edecekler. Sonra hayal kırıklıkları ile yeni bir şeye tapmak için bekleyecekler. Araçlar, amaç olursa, tapınmakta farz olur. Olayı kutsamadan, tapmadan, değer üzerinden değerlendirme yaparak, süreci yönetmemiz daha gerçekçi, akılcı olacaktır.
Üretken Yapay zeka, yüzyıl önce elektrifikasyonun yaptığı etkiyi çok çeşitli endüstrilerde yapabilecek mi? Bunun için çok güzel insiyatiflerin olduğunu görüyoruz. Umarım bu insiyatifler, amaçlarına ulaşarak, büyük bir ekosistem oluşturur.
Bu yapılarda güç merkezli değil, ekosistem merkezli bakmanın önemi büyüktür. Bir felsefe olduğu için, ekosistemi mütevazi şekilde bilgiyi sindirebilmeyi içerir. Egosistem güç ile bu işi yapmayı adresler ancak bu durum çürüme yaratır.
Dikkat edilmesi gereken, egonun güç oyunlarına yol açacağıdır ve bu da çürümeyi getirir.
Çürüme ise, ayrışmış ve işlevsiz kültürlerin sonucudur.
Yapay Zekanın ekonomi ve para politikaları üzerinde etkisi, yapay zekanın sadece başka bir uygulama mı yoksa daha derin bir şey mi olduğuna bağlı olacaktır. Bunu teknolojik bir araç olarak görmek farklı etkilere sebep olacak, yaşamı dönüştürecek bir araç olarak her yere yayılması farklı etkileri getirecektir. Geçmişteki en önemli yenilikler, ekonomiyi uzun bir süre boyunca geniş ölçüde dönüştüren genel amaçlı teknolojiler olmuştu. Bunların geçici teknolojiler mi, dönüştürücü olup olmadıkları, insanlara olan etkileri, talebi, hangi işi çözdüğü ve iş modelinin olup olmadığı ile alakalıdır.
Teknoloji bu nedenle insan hayatına dokunduğu ve onu değiştirdiğinde bir toplumsal dönüşüm başlatmaktadır. Ürün ve teknoloji aşkı kendi başına bir şey ifade etmez ancak gereklidir. Bunun iş modelleri ile insan hayatlarına uzun süreli etkilere dönüştürülmesi gerekir. Bu süreç içerisinde de güç savaşlarına çok kanmamak gerekir. Bir tarafın çıkarlarını beslemesi değil, her tarafın kollektif bilinç ile değer yaratması önemlidir.
Üretken Yapay Zeka, iletişimi daha verimli hale getirecek, tüm insan faaliyetleri iletişimini de içeriyor. Bu nedenle heyecan verici. Ancak çok heyecanlanmadan da gerçekliğe de bakmamız gerekiyor.
Üretken Yapay Zeka, bugünün iş yapış tarzlarını değiştirme potansiyeline sahip. E-postalarını yazabilir, toplantılarınızın tutanaklarını tutabilir, konuları daha hızlı araştırabilirsiniz. Sonuçları daha hızlı gözden geçirebilir, kontrol edebilir, düzenleyebilirsiniz. Ancak yine son dokunuşunuza hala ihtiyaç duyuyor. Ancak bunu her insanı aynı seviyeye ulaştırarak yapmanız çok zordu. Eğitim sistemleri de bu anlamda çok geride kaldı ve analiz katma değeri, bilginin her yerde olması ile birlikte azaldı. Bu da bütünsel bakış açısının da ortadan kalmasına, stratejik derinlik oluşturulmasındaki en büyük engeller haline dönüştü. Bugünün yeni nesillerinde stratejik düşünce konusunda zorluklar bulunuyor. Üretken yapay zeka kullanımının bir nebze bu süreci iyileştirmesini bekleyebiliriz.
Yapay Zekanın katkısı sayesinde, daha hızlı ve etkin şekilde hedeflerinizi, felsefenizi yazabilir olacaksınız. Bu bir kesimin yapay zekayı çok daha etkin kullanması anlamına geliyor. Ancak genele yayılmadığı sürece bu da toplumsal dönüşüme çok büyük katkı sağlamayacak.
Dünya atlı taşımacılıktan otomobillere geçtiğinde, atlara yönelik ekosistem ortadan kalktı ancak otomobil tamircileri için işler yaratıldı. Dedem atlar için saraçlık yaparken, babam otomobiller için malzeme satıp işliyor duruma geldi.
Yeni teknolojiler bazı emek türlerinin yerini alacaktır, yaratılan bu işler ile verimlilik ve gelirler artabilir.
Bunun ilk olarak verimlilik etkileri olmasını bekleyebiliriz. Ekonomi genelinde birçok işçi fayda sağlarken, küçük bir zümre için olumsuz etkileri olacaktır.
Yapay Zeka’nın büyüme potansiyeli ve tuzakları, giderek daha fazla kapsama alanımız içerisine girecek gözüküyor.
