Platform şirketleri
Platform iş modellerinin özü iki müşteri grubu arasındaki köprü vazifeti görerek, müşterilerinin ve hizmet sunanın aynı noktada ve değer yaratarak birleştirilmesidir.
Platform iş modelleri son zamanlarda daha popüler olmuş olsa da, çift taraflı iş modelleri çok daha öncesinde de vardı. Gazeteler, okuyuculara ürünlerini satarken, reklam verenleri de müşteri ile buluşturarak, çift taraflı gelir modelleri oluşturdular.
Kredi kartları ile satıcıları, birleştiren, Visa, Mastercard, Amerikan Express platform iş modellerinin başarılı örneklerindendi.
Ödeme dünyasında bugün birçok platform iş modeli ve çift taraflı gelir modelleri oluşmuş durumda.
Platform iş modelleri özellikle ölçekleme, karlılık ve değerleme açısından son zamanlarda daha çok göze çarpıyor.
Google, Amazon, Tencent, Facebook, Visa Dünya’nın en büyük platform firmaları. Bunun yanında Apple ve Microsoft yüksek değerlemelerini tekrarlı gelir elde ettikleri platformları sayesinde elde ediyorlar.
Platformda yaratacağınız farklılıklar, rakiplerinizin önüne geçmesine sebep olacaktır. Platform işletmeleri öncelikle farklılık oluşturarak işe girerler ancak teknoloji bir süre sonra kopyalanabileceği için, bu süreç içerisinde ölçekleme ve maliyet optimizasyonu yaparak, sürdürülebilirliği sağlayabilirler. Platform iş modellerinde bu dönüşüm işin yönetimidir ve başarının anahtarıdır.
Platform iş modelini, yenilikçi olduğu dönemde, ölçeklemeye gidilmez ise veya müşteriye değer ifade edecek şekilde tasarlanmazsa, platform iş modelinin başarısından söz edilemez.
Bir şeyin harekete geçirilmesi ve eylemin olması için öncelikle sürtünme kuvvetinin yenilmesi gerekir. Organizasyonlarda bu sürtünme kuvveti konfor alanlarıdır.
Konfor alanı yaratarak, bu sürtünme kuvvetini yenmek mümkün olmadığı gibi, girişimci kafasına ulaşmak zorlaşır.
Hiyerarşik yapılar, bu noktada, zorluklar ile karşılaşıldığında konfor alanında hareket edemez duruma gelir.
Yenilikçilik ile ölçekleme arasındaki geçişte, zihniyet olarak farklılaşma keskin olduğu için, geçiş zorlaşır ve çoğu zamanda sürtünme oluşur. Teknik ve ticari çatışmalara sebep olur. Platform firmalarında farklılaşma ile başlayan süreç, çoğu zaman ölçekli ve düşük maliyetlere geçiş olduğu için bu süreç platform firmalarında daha kolay yaşanır.
Platform firmaları ile teknik ağırlıklı firmalar arasındaki farklardan buradan gelir. Teknik firmalar, ürünlere ağırlık verirken, platform firmaları tekrarlanabilir ölçekli gelir kalemlerine odaklanır.
Platform işinde, ölçekleme artınca birim işletim maliyetleri düşer. Ne kadar çok müşteri çekilirse, ağ etkisi ile platformun büyümesi o kadar yükselir ve maliyetlerde düşer. Dolayısıyla platform firmalarının karlı modeller oluşturması daha kolaylaşır. Karlı iş modelleri kurabilmek ise, fintek dünyasının olmazsa olmazıdır.
Özellikle platform firmalarının teknoloji firmaları olduğu da düşünülürse, yüksek Ar-ge bütçeleri, ölçekli platformun tümüne yayıldığı için daha çok harcama yapılabilir ve yenilik üretilebilir duruma gelmektedir.
Platform işi de değer yarattığında, geleneksel pazarlarda olduğu gibi yüksek pazarlama maliyetleri gerektirmeyeceği için, kar marjları çok daha artacaktır.
Ölçeklendiğinde, farklılıktan öte, maliyet avantajlı bir çözüm olması, işin daha da hızlanarak ölçeklenmesini sağlar. Burada sıralama ve zamanlama çok önemlidir. Bu firmaların strateji ve seçimleri onların ölçeklendirip, ölçeklendiremeyeceğini belirler.
Platform firmaları mükemmelleşmeye çalışmazlar. Mükemmellik onlara ölüm getirebilir. Mükemmel iyinin düşmanıdır. Zamanlama ve ölçekleme arasında doğrusal ilişkiyi kurmak gerekecektir.
Ancak ölçek yaratıldığında, pazardaki beklentilerde kayabilir. Facebook ölçek üzerine kurduğu modeli, pazardaki eğilimin fotoğrafa kayması nedeniyle, Instagram’ı satın alarak rekabetçiliğini devam ettirdi.
İlk farklılaştırmanın üstüne farklılaşmak zordur. Bu nedenle ilk farklılaştığınız ürünün süresini uzatmayı deneyebilirsiniz. Sürekli farklılaşma konseptini çalıştırmak, yeni gelir kalemleri üretmediği sürece inovasyon budalalığı yaratır.
Bazen ulaşılan iş modelinin tekrarlanamama problemi ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Yönetimler bir kez modeli görüp iştahları artmıştır ancak bunu her zaman yakalamayabilirsiniz. Bunun için doğru zaman ve doğru parametreleri oluşumunu beklemeniz gerekecektir.
Öncelikle farklılaşın sonrasında ölçeklemek için düşük maliyet stratejisine geçin.
Farklılaşmadan ölçeklemeye giden markalar ise, fiyat rekabetine girerek, orta ve uzun dönemde kendilerini bitirirler. Burada müşteri ihtiyacını çözen ürün ve hizmetleriniz mi var? yoksa aşırı mühendislik ile yapılan ürünlere, satış kanalı arayışı içerisinde misiniz? sorularına cevap vermeniz gerekir.
Farklılaşmaya yatırım yapabilir ve bunu sürdürmeye çalışabilirsiniz. Bunu yapmazsanız, saldıranınız çok olacak.
